درمان ژنی، افق تازه‌ای برای بیماران مبتلا به اختلالات بیولوژی تلومر (TBDs)

آیا می‌دانستید که کوتاهی غیرطبیعی تلومرها می‌تواند منجر به نارسایی مغز استخوان، فیبروز ریوی و حتی افزایش خطر ابتلا به سرطان شود؟ حالا، درمان ژنی جدیدی موفق شده است تلومرها را در این بیماران گسترش دهد، آن هم بدون عوارض جانبی چشمگیر!

 تلومر چیست و چرا اهمیت دارد؟
تلومرها توالی‌هایی محافظ در انتهای کروموزوم‌ها هستند که با هر بار تقسیم سلولی، به تدریج کوتاه می‌شوند. زمانی که این توالی‌ها بیش از حد کوتاه شوند، تقسیم سلولی متوقف شده و سلول وارد مسیر پیری و تخریب بافت می‌شود. اما در افراد مبتلا به اختلالات بیولوژی تلومر (TBDs)، این فرایند بسیار زودتر از حد معمول رخ می‌دهد. این اختلالات ژنتیکی طیف وسیعی از بیماری‌ها را دربرمی‌گیرند که مهم‌ترین آن‌ها نارسایی مغز استخوان، نقص ایمنی، فیبروز ریوی و افزایش ریسک سرطان است.

 

اختلالات تلومری (TBD)
اختلالات تلومری (TBD)
 درمان ژنی جدید: EXG-34217
در پژوهشی بالینی که توسط شرکت زیست‌فناوری Elixirgen Therapeutics انجام شد، محققان موفق به توسعه نوعی درمان ژنی به نام EXG-34217 شدند. این درمان از یک وکتور ویروسی برای انتقال ژن کدکننده پروتئین ZSCAN4 به سلول‌های بنیادی خونساز (HSCs) استفاده می‌کند. این پروتئین به‌طور طبیعی در مراحل خاصی از تکوین جنینی فعال می‌شود و توانایی منحصر به‌فردی در طولانی کردن تلومرها به صورت مستقل از آنزیم تلومراز دارد.
 مراحل آزمایش و نتایج
ابتدا سلول‌های بنیادی خونساز بیماران مبتلا به TBD استخراج شد.
این سلول‌ها در خارج از بدن (ex vivo) تحت تیمار ژن‌درمانی با ZSCAN4 قرار گرفتند.
سپس سلول‌های اصلاح‌شده مجدداً به بدن بیماران تزریق شدند.
نتایج اولیه حاکی از آن بود که این روش منجر به گسترش قابل توجه تلومرها، بهبود عملکرد مغز استخوان و افزایش سطح نوتروفیل‌ها و لنفوسیت‌ها در خون محیطی شد. از همه مهم‌تر، درمان در دو بیمار آزمایش‌شده بدون عوارض جانبی شدید گزارش شد.
 نظر متخصصان مستقل
دکتر چنتال اوتکسیه، پژوهشگر دانشگاه مک‌گیل که در این مطالعه حضور نداشت، تأکید می‌کند:
«افزایش طول تلومر با ZSCAN4 نه تنها می‌تواند از مرگ زودرس در بیماران مبتلا به TBD جلوگیری کند، بلکه از لحاظ عملکردی می‌تواند بر هر بافت با گردش سلولی بالا تأثیر بگذارد.»
 مکانیسم عمل ZSCAN4
ZSCAN4 با فعال‌سازی مسیرهایی مجزا از آنزیم تلومراز، امکان طولانی‌سازی مجدد تلومرها را در سلول‌هایی که به طور ژنتیکی دچار کوتاهی هستند، فراهم می‌کند. این فرآیند از طریق تغییر ساختار کروماتین و فعال‌سازی ژن‌های مرتبط با حفظ ساختار تلومری انجام می‌شود.
 چشم‌انداز درمان
برخلاف بسیاری از روش‌های فعلی که عمدتاً حمایتی‌اند، EXG-34217 یک رویکرد اصلاحی و علت‌محور است. اگرچه مطالعه فعلاً در مرحله اولیه (مرحله اول بالینی) قرار دارد، اما نتایج آن نویدبخش درمانی پایدار برای طیف وسیعی از بیماران مبتلا به اختلالات نادر ژنتیکی تلومری است.
بر اساس گفته‌های تیم تحقیقاتی، این روش ممکن است در آینده برای درمان دیگر بیماری‌های مرتبط با پیری سلولی، از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی، پوکی استخوان و بیماری پارکینسون نیز مورد استفاده قرار گیرد.
چالش‌ها و محدودیت‌ها
تعداد بیماران تحت مطالعه هنوز محدود است.
نتایج باید در کارآزمایی‌های گسترده‌تر و بلندمدت تأیید شوند.
خطرات احتمالی ژن‌درمانی در بیماران با نقص DNA repair باید با دقت پایش شود.
با این حال، فقدان عوارض جانبی جدی در مرحله اول، یک گام امیدوارکننده تلقی می‌شود.
درمان ژنی EXG-34217 با استفاده از ژن ZSCAN4 توانسته است در بیماران مبتلا به اختلالات بیولوژی تلومر باعث افزایش طول تلومر، بهبود عملکرد مغز استخوان و افزایش سلول‌های ایمنی شود. این روش نه تنها از نظر عملکردی مؤثر بوده، بلکه امید تازه‌ای برای درمان‌های علت‌محور در بیماری‌های نادر ژنتیکی فراهم کرده است.
برای دریافت لینک مقاله کلیک نمایید.
گروه مطالعاتی taskin news 🧠📚
┏━━━━━━━━━━━━━━━
Telegram: @taskinhospital
 Instagram: taskin_hospital
┗━━━━━━━━━━━━━━━

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها