ورود میکروپلاستیک‌ها به بدن انسان؛ چالشی جدی برای سلامت عمومی
در سال‌های اخیر، پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که ذرات ریز پلاستیکی موسوم به میکروپلاستیک‌ها به شکل گسترده‌ای وارد محیط زندگی انسان‌ها شده‌اند. این ذرات به دلیل استفاده فراگیر از پلاستیک در صنایع مختلف، از جمله بسته‌بندی، پوشاک، بهداشت، و حتی تجهیزات پزشکی، در هوا، آب و غذا حضور پیدا کرده‌اند. پژوهشگران در نمونه‌هایی از خون، شُش‌ها، مدفوع و حتی جفت جنین انسان، وجود این ذرات را تأیید کرده‌اند.
میکروپلاستیک‌ها به دلیل اندازه بسیار کوچک، قابلیت تجزیه‌ناپذیری، و ویژگی‌های شیمیایی خاص، به‌راحتی از موانع طبیعی بدن عبور می‌کنند. برخی مطالعات اولیه آن‌ها را با التهاب مزمن، اختلالات هورمونی و حتی بیماری‌های متابولیک در ارتباط دانسته‌اند. این نگرانی‌ها موجب شده برخی شرکت‌ها و کلینیک‌های خصوصی، روش‌هایی را برای پاکسازی بدن از این آلاینده‌ها معرفی کنند.
افرسیس؛ روش نوین و بحث‌برانگیز برای پاکسازی خون
یکی از روش‌هایی که اخیراً مورد توجه قرار گرفته، «اَفرِسیس» (Apheresis) نام دارد. این روش درمانی در ابتدا برای بیماران خاص طراحی شده بود؛ مانند افرادی که از بیماری‌های خودایمنی یا اختلالات خونی رنج می‌برند. در افرسیس، پزشک خون بیمار را از بدن خارج می‌کند، پلاسما را از سلول‌های خونی جدا کرده و آن را از فیلترهایی عبور می‌دهد. سپس خون تصفیه‌شده را دوباره به بدن بازمی‌گرداند.
در سال ۲۰۲۵، اورلاندو بلوم، بازیگر سرشناس هالیوودی، اعلام کرد که برای کاهش سطح میکروپلاستیک‌ها در بدنش، از این روش استفاده کرده است. همین موضوع باعث شد تا نام این فرایند در فضای مجازی و رسانه‌ها بیشتر شنیده شود.
جامعه علمی چه می‌گوید؟
با وجود استقبال برخی چهره‌های معروف از این روش، بسیاری از پزشکان و دانشمندان تأکید می‌کنند که تاکنون شواهد علمی کافی برای اثربخشی افرسیس در حذف میکروپلاستیک‌ها از بدن وجود ندارد. فیلترهایی که در این فرایند استفاده می‌شوند برای حذف مواد سمی خاص طراحی شده‌اند، نه ذرات پلاستیکی میکروسکوپی.
علاوه بر این، تجهیزات پلاستیکی به‌کاررفته در فرآیند افرسیس ممکن است خود منبع جدیدی از ورود میکروپلاستیک‌ها به جریان خون باشند. در نتیجه، استفاده از این روش نه‌تنها ممکن است بی‌فایده باشد، بلکه در برخی موارد می‌تواند اثر معکوس داشته باشد.
هزینه بالا، شفافیت پایین
برخی کلینیک‌های خصوصی در اروپا و آمریکا، این روش را تحت عناوین تبلیغاتی مانند «پاکسازی بدن از آلودگی‌های محیطی» یا «تصفیه خون از میکروپلاستیک» با هزینه‌ای معادل ۱۰ تا ۱۳ هزار دلار ارائه می‌دهند. در حالی‌که هیچ نهاد پزشکی معتبر یا مطالعه کلینیکی بین‌المللی، این ادعاها را تأیید نکرده است.
کارشناسان تأکید دارند که تجربه‌های شخصی، حتی اگر ظاهراً مثبت باشند، نمی‌توانند معیار علمی برای تأیید یا رد کارایی یک روش درمانی محسوب شوند. به همین دلیل، جامعه پزشکی نسبت به گسترش چنین روش‌هایی هشدار داده و بر لزوم انجام مطالعات بلندمدت و دقیق تأکید دارد.
۵ اقدام مؤثر برای کاهش مواجهه با میکروپلاستیک‌ها
به‌جای استفاده از روش‌های پرهزینه و غیرمستند، افراد می‌توانند با تغییر سبک زندگی و رعایت چند نکته ساده، تماس بدن خود با میکروپلاستیک‌ها را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند:
-
از ظروف غیرپلاستیکی استفاده کنید: هنگام نگهداری یا گرم‌کردن غذا، ظروف شیشه‌ای یا فلزی را جایگزین ظروف پلاستیکی کنید.
-
لباس‌هایی با الیاف طبیعی بپوشید: پوشاک و پارچه‌هایی از جنس پنبه یا کتان، گزینه‌هایی مناسب برای کاهش تماس با الیاف پلاستیکی هستند.
-
آب آشامیدنی را فیلتر کنید: استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب با فیلترهای دقیق می‌تواند ذرات ریز را تا حد زیادی حذف کند.
-
غذاهای غنی از فیبر مصرف کنید: خوراکی‌هایی مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و دانه‌ها به دفع بهتر مواد زائد از دستگاه گوارش کمک می‌کنند.
-
هوای خانه را پاک نگه دارید: نصب فیلترهای هوای خانگی و تهویه مناسب می‌تواند ورود ذرات معلق پلاستیکی به سیستم تنفسی را کاهش دهد.
بین احتیاط و تبلیغات انتخاب آگاهانه داشته باشیم
میکروپلاستیک‌ها به‌عنوان تهدیدی نوظهور برای سلامت انسان مطرح شده‌اند و باید با رویکردی علمی به آن‌ها پرداخت. در حالی‌که روش‌هایی مانند افرسیس می‌توانند در آینده به راهکارهایی مؤثر تبدیل شوند، در حال حاضر شواهد علمی کافی برای تأیید این ادعا وجود ندارد.
پزشکان توصیه می‌کنند افراد به‌جای دنبال‌کردن روش‌های درمانی پرهزینه و اثبات‌نشده، تمرکز خود را بر پیشگیری، تغذیه سالم و کاهش استفاده از پلاستیک قرار دهند. این اقدامات ساده اما اثربخش، پایه‌ای محکم برای حفظ سلامت بدن در دنیای پر از آلاینده‌های شیمیایی امروز هستند.
رای مطالعه جزئیات کامل این خبر، می‌توانید به مقاله اصلی مراجعه نمایید.
